Akcesoria szkolne
Piórniki, stalówki szkolne, obsadki, pióra szkolne, tabliczki, dzwonki, kałamarze, atramenty, zeszyty, zdjęcia szkolne i inne.
Akcesoria i materiały szkolne były wybierane z niezwykłą pieczołowitością. Ważny był rodzaj stalówki, waga oraz kształt obsadki, jakość papieru, atramentu, rzetelne wykonanie takich przyborów jak tabliczki łupkowe, czy piórniki. Lekcje kaligrafii, czy inaczej: nauki pisania, miały kształcić poczucie piękna.
Stefan Tatuch, Nauka pisma użytkowego i ozdobnego. Podręcznik dla nauczycieli i uczniów seminariów nauczycielskich, Lwów 1927:
„Nauka pisania, jak każda inna, powinna kształcić i wychowywać. Ma ona ćwiczyć nie tylko rękę i oko, ale kształcić także umysł, pobudzać uwagę, podniecać wolę ku dobremu, przyzwyczajać do karności i posłuszeństwa, budzić zamiłowanie do piękna, taktu, czystości i porządku, a w końcu ma wpływać na wyobraźnię i zmysł estetyczny wychowanków.
PRZYBORY DO PISANIA
Ważnym czynnikiem w nauce kaligrafii są przybory do pisania. Dawniej uczeń, prócz pokonywania trudności w kreśleniu i kopiowaniu liter, musiał pokonywać trudności techniczne, tj. sporządzać atrament, zacinać ptasie lub trzcinowe pióra, sprawiać i liniować zeszyty itp. Nie dziwi więc, że dawni kaligrafowie sprzętom pisarskim sporo poświęcają miejsca, dając odpowiednie rady i wskazówki. Dzisiaj, wobec doskonałości przyborów, byłoby to zbyteczne. Nauczyciel baczyć będzie tylko, by przybory szkolne były odpowiednie i wykonane z dobrego materiału.
Zeszyt winien być sporządzony z dobrego, białego i gładkiego papieru, dobrze gumowanego. Papier cienki przebija pismo brudnym cieniem na drugą stronę, a bibulasty rozlewa atrament, wskutek czego ciągi są nierówne i grube. Papier zaś o nierównej, chropowatej powierzchni przeszkadza w kreśleniu cienkich kresek (rzutowych), wskutek czego kreski te stają się urywane, pióro zadziera, a rozpryskujący się atrament plami zeszyt.
Format zeszytu ma być stojący, o wysokości 22 cm., szerokości 16 cm. Linie w zeszytach winny być wykonane kolorem niebieskim lub zielonym. Czarne linie są mniej odpowiednie, gdyż zlewają się z atramentowymi kreskami i utrudniają kontrolę przy poprawianiu znaków.
Pióro (stalówka). W początkowej nauce zaleca się używanie piór miękkich i sprężystych o delikatnym, długim rozszczepieniu, o nosku nieco szerszym czyli tępym, należycie wypolerowanym, by atrament równo spływał po jego powierzchni. Ostre pióra, prowadzone nieumiejętną ręką początkującego ucznia, zadzierają papier i plamią zeszyt. Twardych piór o ostrym nosku można użyć na wyższym stopniu nauki u uczniów starszych, przy piśmie drobniejszym.
Rączka (obsadka) składa się z drzewca czyli trzonka i żelaznej skuwki, służącej do przytwierdzania stalówki. Stalówka tkwi silnie w skuwce, ażeby podczas pisania nie chwiała się i nie poddawała w żadną stronę. Drewienka u rączki lekkie, od osadki (skuwki) ku końcowi nieco cieńsze, długości 16-20 cm. Rączek blaszanych, grubych, trójkątnych, albo wrzecionowatych używać nie należy; męczą bowiem rękę piszącego i powodują niekiedy skurcz palców, wskutek czego są z jednej strony przeszkodą w pisaniu, z drugiej zaś przyczyną tego, że pismo staje się nierówne.
Kałamarz (naczynko na atrament) ma być niski, z szyjką wpuszczoną do środka, aby atrament niełatwo się wylewał; nalewać doń należy płynu nie więcej niż na 1 cm. Kałamarze wysokie, o długich szyjkach, są nieodpowiednie. Uczeń, maczając pióro, plami często osadkę, a tem palce, zeszyt i ubranie. Kałamarz winien być umieszczony na ławce zawsze z prawej strony piszącego. Umieszczanie go naprzeciw lub z lewej strony piszącego powoduje tę niedogodność, iż uczeń, sięgając doń ręką, może łatwo rękawem (łokciem) poplamić świeżo napisane słowo, lub zmienić nachylenie zeszytu, a tem samem i pisma. Po użyciu, winien uczeń zatkać korkiem lub nakrywką otwór w kałamarzu. To zapobiega wysychaniu i gęstnieniu atramentu. Zaleca się, by uczniowie mieli kałamarze stale umieszczone w ławkach szkolnych. W takim razie należy po pewnym czasie kałamarz wypłukać wodą i nalać świeżego atramentu.
Prócz powyższych niezbędnych przyborów, pożądane jest, by uczeń miał o ile możności piórnik z przegródkami na rączki, ołówki i stalówki oraz kawałek cienkiego płótna do wycierania piór. Uczniowie zostawiają często pióra niewytarte, wskutek czego stalówka rdzewieje i staje się nie do użycia, lub – co gorsza – wycierają je o ubrania, a nawet włosy. Wycierając pióro ściereczką, przyzwyczaja się dzieci do czystości, porządku i szanowania sprzętu pisarskiego.”
___________________________________________
Aktualnie MKHP buduje ekspozycję poprzez powiększanie zbioru obiektów związanych z piśmiennictwem. Jeśli zatem masz coś ciekawego na strychu, w piwnicy lub w szufladzie – dajmy temu drugie życie. Niech nie zmarnieje w ciemnościach i zapomnieniu! Więcej informacji pod adresem email:
muzeum@mkhp.pl
Co nas interesuje?
Wszystko, co związane jest z kulturą pisma: korespondencja (kartki, listy), pamiętniki, dzienniki, zeszyty szkolne, podręczniki, elementarze, akcesoria szkolne typu: tabliczki łupkowe, tablice szkolne, ołówki, stalówki, obsadki, pióra wieczne, kałamarze, atramenty, piórniki, liczydła, zestawy kreślarskie, kreda, zdjęcia szkolne, ławki szkolne, mapy i inne pomoce naukowe. Meble domowe typu: biurka, sekretarzyki, a także kałamarze nabiurkowe, stojaki na listy, stojaki na pióra, suszki itd.
Stan przedmiotów.
Przedmioty nie muszą być w idealnym stanie, a nawet mogą być w stanie bardzo złym – spróbujemy przywrócić im wygląd, który umożliwi podziwianie ich pierwotnego piękna.
